วันที่ 14 ตุลาคม 2568 ที่ผ่านมา โครงการ “บางระกำโมเดล การป้องกันบรรเทาอุทกภัยด้วยการมีส่วนร่วมของชุมชน” (Bang Rakam Model: Participatory Community Flood Prevention and Mitigation) ต้นแบบการบริหารจัดการน้ำโดยชุมชนมีส่วนร่วม ภายใต้การดำเนินงานของ สำนักงานชลประทานที่ 3 กรมชลประทาน ได้รับเกียรติสูงสุดจาก องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) คัดเลือกให้เป็นหนึ่งในผลงานทรงคุณค่าด้านการจัดการน้ำอย่างยั่งยืน (Impactful Solution) ในโอกาสเฉลิมฉลองครบรอบ 80 ปีของ FAO
สำหรับโครงการบางระกำโมเดล กรมชลประทาน ได้บูรณาการบริหารจัดการน้ำแบบมีส่วนร่วมต่อเนื่องเข้าสู่ปีที่ 9 ด้วยการปรับปฏิทินการเพาะปลูกข้าวนาปี ในพื้นที่ลุ่มต่ำเขตชลประทานที่อยู่ระหว่างแม่น้ำยมกับแม่น้ำน่าน ครอบคลุมพื้นที่ 2 จังหวัด 5 อำเภอ ได้แก่ อ.พรหมพิราม อ.บางระกำ อ.เมือง อ.วัดโบสถ์ จ.พิษณุโลก และ อ.กงไกรลาศ จ.สุโขทัย ให้เร็วขึ้นจากเดิมที่เริ่มในเดือนพฤษภาคมมาเป็นเดือนเมษายน เพื่อให้เกษตรกรที่เพาะปลูกได้เก็บเกี่ยวแล้วเสร็จ ก่อนที่ฤดูน้ำหลากจะมาถึง ช่วยลดความเสี่ยงที่ผลผลิตข้าวจะเกิดความเสียหายจากน้ำท่วม อีกทั้งยังช่วยป้องกันและบรรเทาอุทกภัยในพื้นที่ตอนบน รวมไปถึงพื้นที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยาตอนล่าง โดยระหว่างนั้นเกษตรกรยังได้ใช้ประโยชน์จากพื้นที่แก้มลิง สร้างรายได้เสริมจากการทำอาชีพประมง รวมทั้งเก็บกักน้ำไว้ใช้เป็นน้ำต้นทุนในการทำเกษตรกรรมและการอุปโภคบริโภคในปีถัดไปได้อีกด้วย
จึงถือได้ว่า “บางระกำโมเดล” เป็นต้นแบบของการบริหารจัดการน้ำแบบมีส่วนร่วมอย่างเกิดประโยชน์สูงสุด สามารถลดความเสียหายทางเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศจากฤดูน้ำหลาก ทั้งยังสร้างรายได้เสริมให้เกษตรกรมีรายได้ตลอดทั้งปี และช่วยลดผลกระทบที่เกิดขึ้นกับประชาชน ตามนโยบายของรัฐบาลและกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
ความสำเร็จของ “บางระกำโมเดล” ไม่เพียงตอกย้ำ ศักยภาพของคนไทย ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน แต่ยังเป็นเครื่องพิสูจน์ว่า การมีส่วนร่วมของชุมชนคือหัวใจของการพัฒนา ที่สามารถเป็นต้นแบบระดับโลกได้อย่างแท้จริง
