เมื่อวันที่ 16 มกราคม 2568 นายมีชัย ปฏิยุทธ ผู้อำนวยการโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแก่งกระจาน และนายอดิเทพ แก่นจันทร์ หัวหน้าฝ่ายประชาสัมพันธ์ สำนักงานเลขานุการกรม กรมชลประทาน และผู้เกี่ยวข้อง นำคณะสื่อมวลชนลงพื้นที่ ติดตามการบริหารจัดการน้ำและการดำเนินโครงการเพิ่มประสิทธิภาพอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ประจันต์ จังหวัดเพชรบุรี
โครงการอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ประจันต์ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตั้งอยู่ที่ตำบลหนองหญ้าปล้อง อำเภอหนองหญ้าปล้อง จังหวัดเพชรบุรีก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อปี 2549 ตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงมีพระราชประสงค์ให้ราษฎรที่อาศัยอยู่ตามหมู่บ้านต่างๆ ริมห้วยแม่ประจันต์ได้มีน้ำเพื่อการเพาะปลูกและการอุปโภคบริโภคตลอดทั้งปี 
สำหรับในปีนี้สถานการณ์น้ำในอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ประจันต์ฯ อยู่ในเกณฑ์ที่ดี แต่เนื่องจากอ่างฯมีความจุเพียง 42.20 ล้าน ลบ.ม. ในขณะที่ในช่วงฤดูฝนจะมีน้ำท่าไหลเข้าอ่างฯเฉลี่ยประมาณ 74.30 ล้าน ลบ.ม. จึงต้องหาแนวทางบริหารจัดการน้ำส่วนเกินนี้ เพื่อบรรเทาผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นจากปัญหาอุทกภัย
โครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแก่งกระจาน สำนักงานชลประทานที่ 14 ได้ดำเนินการโครงการขุดลอกอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ประจันต์อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ระยะที่ 1 ในพื้นที่ตำบลยางน้ำกลัดเหนือ อำเภอหนองหญ้าปล้อง จังหวัดเพชรบุรี ด้วยการขุดลอกตะกอนดินเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพความจุการกักเก็บน้ำ พร้อมปรับปรับปรุงประตูระบายน้ำ GATE VALVE ซึ่งจะช่วยเพิ่มความจุของอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ประจันต์ฯ ได้อีกประมาณ 6.90ล้าน ลบ.ม. เป็นแหล่งน้ำต้นทุนในการอุปโภคบริโภค และการเกษตร ทั้งยังเก็บกักน้ำไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้ง ตลอดจนช่วยบรรเทาปัญหาอุทกภัยใแก่ห้ประชาชนในพื้นที่ท้ายอ่างห้วยแม่ประจันต์ฯได้อีกด้วย
นายมีชัย ปฏิยุทธ ผู้อำนวยการโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแก่งกระจาน (คบ.แก่งกระจาน) กล่าวว่า กรมชลประทาได้วางแผนก่อสร้างถนนรอบอ่างเก็บน้ำเพิ่มขึ้น เพื่อให้ประชาชนได้ใช้สัญจรได้สะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น พร้อมก่อสร้างระบบส่งน้ำทั้งฝั่งซ้ายและฝั่งขวาเพิ่มอีก 50 กิโลเมตร รวมเป็น 100 กิโลเมตร มีปฎิบัติการขุดลอกลำน้ำสาขา สร้างประตูระบายในลำน้ำต่างๆ เพื่อเสริมความมั่นคงด้านเกษตรกรรม ที่สำคัญได้มีการสนับสนุนส่งเสริมให้เกษตรกรในพื้นที่ปรับเปลี่ยนจากการปลูกสับปะรด มันสำปะหลัง มาปลูกพืชเศรษฐกิจที่มีมูลค่าสูงขึ้น เช่น ทุเรียน ปาล์มน้ำมัน มะนาว กล้วยหอม เป็นต้น นอกจากนี้ ดินที่ได้จากการขุดลอกอ่างเก็บน้ำจะนำมาพัฒนาปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่โดยรอบอ่างฯ ให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของจังหวัดเพชรบุรีต่อไป
ด้านนายไพโรจน์ นิ่มวาด เกษตรกรกลุ่มผู้ใช้น้ำหมู่ 3 บ้านหนองไผ่ ต.หนองหญ้าปล้อง เล่าว่า สมัยก่อนไม่มีเขื่อนห้วยแม่ประจันต์ ต้องใช้น้ำตามลำคลองหรือขุดเจาะน้ำบาดาล พอถึงฤดูแล้งน้ำแห้งไม่มีน้ำจะใช้ ขณะที่ช่วงฤดูฝน ก็มีน้ำท่วมพื้นที่เกษตรเสียหาย แต่โชคดีที่เรามีในหลวง ร. 9 ได้ ทรงสร้างอ่างเก็บน้ำฯ และทางชลประทาน ได้เข้ามาสนับสนุนในเรื่องระบบการส่งน้ำ ทำให้เรามีน้ำใช้ในการทำการเกษตร รวมทั้งช่วยเก็บกักน้ำ ทำให้ไม่เกิดปัญหาน้ำท่วม และมีน้ำใช้ในการ อุปโภคบริโภค ทำให้เราอยู่ดี กินดี รวมทั้งสามารถทำการเกษตรได้หลากหลาย ปลูกพืชผสมผสานเช่น ทำสวนมะนาว สวนมะม่วง ปลูกกล้วย ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และยังมีการปลูกพืชผักสวนครัว ซึ่งช่วยสร้างรายได้ให้เราตลอดทั้งปี
นายสมทบ เจ็กภู่ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ 5 ต.หนองหญ้าปล้อง เล่าว่า จากที่มีอ่างเก็บน้ำฯ ได้มีการปรับปรุงพื้นที่ 70 ไร่ มาปลูกพืชผสมผสาน แบ่งพื้นที่ปลูกไม้ล้มลุก ไม้ผล กว่า 30 ชนิด และได้ทำเป็นศูนย์เรียนรู้เพื่อให้ลูกหลานมาศึกษาดูงาน จึงอยากให้คนในชุมชนและลูกหลาน ช่วยกันดูแลรักษาอ่างเก็บน้ำฯ บางพื้นที่ชลประทานอาจเข้าไปดูแลได้ไม่ทั่วถึง เราจึงต้องช่วยกันเป็นหูเป็นตา ดูแลรักษาให้สืบทอดต่อไป เพื่อลูกหลานจะได้มีน้ำใช้อย่างสมบูรณ์และยั่งยืน
ทั้งนี้ นอกจากการพัฒนาปรับปรุงประสิทธิภาพโครงการอ่างเก็บน้ำห้วยแม่ประจันต์ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่องแล้ว กรมชลประทานโดยโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษาแก่งกระจาน สำนักงานขลประทานที่ 14 ยังได้ลงพื้นที่จัดกิจกรรมเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจแก่ประชาชนโดยรอบอ่างเก็บน้ำกลุ่มต่างๆ เช่นที่โรงเรียนหนองหญ้าปล้องวิทยา และ โรงเรียนบ้านท่าตะคร้อมิตรภาพที่ 192 โดยมีนักเรียน ผู้นำชุมชน เกษตรกรในพื้นที่เข้าร่วมกิจกรรมประมาณ 140 คน ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ใช้น้ำตระหนักในคุณค่าของน้ำและสามารถใช้น้ำให้เกิดประโยชน์และประสิทธิภาพสูงสุด
ด.ญ.ธิวาพร พูลสวัสดิ์ และ ด.ญ.อริสรา โสชมภู นักเรียนชั้น ม.3 โรงเรียนหนองหญ้าปล้องวิทยา เล่าวว่า อ่างเก็บน้ำฯ ช่วยสร้างประโยชน์เป็นอย่างมาก ทำให้ชุมชนมีน้ำกินน้ำใช้ตลอดทั้งปี ซึ่งครอบครัวก็ได้ใช้น้ำจากอ่างเก็บน้ำ มาทำการเกษตร ปลูกชะอม กล้วย แตงกวา ถั่วฝักยาว สับปะรด และอ้อย นอกจากนี้ยังนำน้ำมาใช้ในชีวิต ประจำวัน ทั้งนี้ อยากให้ช่วยกันใช้น้ำแบบพอประมาณ ใช้ประโยชน์อย่างถูกต้องไม่ใช้ฟุ่มเฟือย และช่วยกันดูแลรักษาน้ำ ไม่ทิ้งขยะลงในน้ำ เพื่อให้มีน้ำใช้อย่างยั่งยืน
อ่างเก็บน้ำห้วยแม่ประจันต์ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ แหล่งน้ำอันอุดมสมบูรณ์จังหวัดเพชรบุรี ที่ไม่เพียงบรรเทาปัญหาภัยแล้ง บรรเทาปัญหาอุทกภัย แต่ยังเกื้อหนุนระบบเศรษฐกิจ และช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตแก่ชาวเพชรบุรีให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นอย่างยั่งยืน
